يزدفردا "مرحوم دكتر علي سلطاني"بنيانگذار و مؤسس دانشگاه آزاد اسلامي واحد يزد: خداوندا! عالیترین و پاکیزه ترین درودها را به همراهی برکات آسمان و رحمتهای ملکوت بر روان مقدس محمد مصطفی (ص) فرو فرست، که بنده ای پرهیزکار و روشن ضمیر بود و تو را به اخلاص پرستش نمود و مردم را به درستی و راستی فرا خواند.

محمد (ص) ناموس الهی، سرور پیامبران بزرگ توحیدی و آخرین پیشوا و برجسته ترین نوابغ جهان و جلوه آفرینش است. او آئین مساوات و عدالت را از آسمان به زمین آورد و فاصله طبقاتی را فرو ریخت. تعالیمش مدرسه انسانیت را تکمیل و درس فضیلت و اخلاق را کامل نمود. مشکلات ناگشوده زندگی بشر را فرو گشود و حقیقت را در بستر زندگی آدمی قرار داد و نیکی و محبت و خدمت و عدالت را به جامعه انسانی تقدیم نمود. مصطفی (ص) جز رضای حق تعالی نخواست و بااراده استوار و مبارزه و تلاشی خستگی ناپذیر هدایت خلق را به انجام رساند. اسرار عشق الهی را در سینه پهناور خویش نیکو نگاهداشت و به رازداران امین سپرد. او دانش و فضیلت و بهشت عشق و عفت را به روی آدمی گشود.

پیامبر روز دوشنبه متولد، روز دوشنبه مبعوث، روز دوشنبه هجرت و روز دوشنبه وفات یافت. پادشاهی مقتدر کاهن خود را گفت: هیچ فرمانروایی می یابی که حوزه قدرتش وسیعتر از من باشد؟ گفت آری، پیغمبری در راه است که مملکت او از همه سرزمینها افزون تر باشد. او سروری است که در پیشانی او نور سجود، در ابروی او نور تواضع، در موی او نور جمال، در چشم او نور عبرت، در روی او نور رحمت، در میان دو شانه او نور نبوت، در دل او نور معرفت، در کلام او نور حکمت، در وجود او نور محبت باشد. اگر خورشید چراغ آسمان است پیامبر چراغ زمین و دین و چراغ دل و جان و چراغ سعادت و رحمت است. در سیمایش نوری درخشش داشت که نگرندگان را به حیرت می افکند. از جمله گفته اند، در هجرت به سوی مدینه به خیمه ای رسید صاحب خیمه چون روی مبارکش را دید با حیرت تمام و بی اختیار چنین گفت: ای مرد کیستی؟ حوری از بهشت آمده ای؟ ماهی از آسمان به زیرآمده ای؟ رضوانی از فردوس آمده ای؟ قندیل عرشی که در دنیا افروخته شده ای ؟ روشنایی آفتاب و ماهی که پدید آمده ای؟

مصطفی (ص) خلقتش نور، خلعتش نور، نسبش نور، ولادتش نور، مشاهدتش نور، رفتارش نور، و نور علی نور بود. او بزرگواری بود که در کف او نور سخاوت، در قدم او نور خدمت، در اخلاقش نور تواضع، در سینه اش نور رضا در سر او نور صفا، در ذات او نور طاعت، در طاعت او نور توحید، در توحید او نور تحقیق، در تحقیق او نور توفیق در سکوت او نور تعظیم، در تعظیم او نور تسلیم بود.

در قرآن کریم چهارهزار بار به صراحت یا اشارت ذکر و یاد مصطفی (ص) آمده است. خداوند به حضرتش دو کرامت بخشید که به هیچ یک از فرزندان آدم نداد: یکی آنکه همتی والا داشت، و هرگز دست طمع به چیزی دراز نکرد و نخواست و دیگر آنکه متواضع بود و چون با حق نگریستی دو جهان در چشم وی نیامدی و چون با خود نگریستی خود را از همه ضعیفان ضعیف تر دانستی در تواضع چنان بود که با یتیمی راز و نیاز کردی، به میهمانی ناتوانی رفتی و ردای خود را زیر پای میهمانی افکندی و با فقیری هم زانو نشستی و لباس و کفش خود را اصلاح نمودی و بر همه سلام دادی و بر الاغ برهنه سوار شدی و دیگری را هم در ردیف خود سوار کردی.

 حیات طیبه اسلامی از نظر پیامبر(ص):

پیام جاودانه پیامبر (ص) که از آسمان به زمین فرود آورد و جهتگیری آزادی و سازندگی و تعالی بشریت را در بردارد چنین است: آدمی را گرامی داشتیم و دریا و خشکی و زمین و آسمان را در اختیارش نهادیم و از روح خود که مظهر اراده و آفرینندگی، انتخاب و رهبری و اندیشیدن و خودآگاهی و استعدادهای فوق طبیعی است در او دمیدیم تا دریابیم کدامیک در عمل نیک کردارترند.

پیامبر حیات طیبه (زندگی شایسته) امت اسلامی را بر چهار رکن: معرفت، عدالت، محبت و عبودیت استوار می داند، که فرازی چند از جنبه های سازندگی و اجرائی آن را در زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی، جهانی، برخورد با طبیعت و.. به بررسی می گذاریم:

1-دانش و معرفت: خداوند کشش جستجوگری و کسب دانش و آگاهی را در وجود آدمی قرار داده است کششی که جهت گیری آن خود آگاهی خدا آگاهی و جهان است. در زمینه جهان آگاهی به کشف قوانین طبیعت و شکوفایی آن و بهره وری شایسته از نعمتهای خداوند نایل می گردد. از آنجا که عملکرد قوانین الهی برای مسلمانان و غیر مسلمانان یکسان می باشد لازمه بهره وری تکاملی از طبیعت شناخت دقیق این قوانین و بکارگیری در جهت رشد و تکامل همه انسانهاست.

* معرفت در بستر اخلاق عملی اسلام، زیبا خواستن و شایسته خدمت کردن است. به بیان پیامبر اکرم خدایا ما را زبان شکر، دست تلاش، همت خدمت، علم با عمل، ایمان خالص، اتحاد و اتفاق عطا فرما.

* از آنجا که اساس معرفت حقیقت است و مسلمان تسلیم به حق می باشد در تاکید بر این امر می فرماید: سخن حق را از هرکس که شنیدی بپذیر اگر از دشمن و بیگانه باشد و ناحق را از هرکس شنیدی نپذیر هرچند از دوست و نزدیک باشد، و سخن حق را نباید از بیم مردم پنهان و از گفتنش خودداری نمود.

2-عدالت: عدالت اسلامی که محور رسالت است نسبت به همه انسانها و جلوه های حیاتی و پدیده های هستی فراگیر می باشد و در روابط خانوادگی و خدمت اجتماعی جنبه های اجرایی آن قابل مشاهده است. انسان آگاه و مسئول اسلام که در برابر خود، خالق و خلق مسئولیت دارد، پایگاه مسئولیت اجتماعی اش از والایی خاص برخوردار است. به بیان پیامبر (ص) وقتی خداوند برای بنده ای نیکی خواهد توفیق خدمت مردم و تامین نیازهای آنان را به وی ارزانی می دارد. و خدمتگزاری که حیاتش در این راه زیبا سپری گردد خدمتش عبادت و اجر شهید دارد. ارزشمندی خدمت اجتماعی بر این نگرش استوار  است که جامعه  مظهر اراده و قدرت خداوندی است و اعضایش گلهای آفرینش و خدمتگزاران باغبان خردمند و توانمند این گلها که پاداش خود را در رشد و شکوفایی و طراوت و زیبایی این جلوه های آفرینش می یابند. عدالت در ارتباطات اجتماعی و خانوادگی جلوه هایی وسیع در بیان و روش و سیره پیامبر اکرم (ص) دارد از جمله :

* آنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران نیز روا مدار.

* اعتدال در امور دینی را پایه حیات انسانی دانسته و می فرماید: از افراط در کار دین بپرهیزید که گذشتگان را این افراط هلاک ساخت.

* فضای زندگی را به عدالت و محبت آراسته یافته و می فرماید: میان فرزندانتان به عدالت رفتار نمایید همچنان که می خواهید با شما به نیکی و محبت رفتار کنند.

* در گرامیداشت شخصیت و پرهیز از هرگونه اهانت به افراد می فرماید: اگر کسی خانه کعبه را آتش زند و آنرا ویران سازد گناهش آنقدر نباشد که به دوستی از دوستان خدا (مومنان، ضعیفان، عارفان ...) تحقیر و خواری روا دارد.

* برای برقراری صلح و صفا و سلامت ارتباطی میان مردم و رعایت حق آنان می فرماید: اصلاح میان مردم به این است که با مردم به صلح و آشتی زندگی کنید و بی آزار باشید و لازمه این امر تقدم دیگران بر خویشتن است، که اگر بتوانیم ایثار نماییم و اگر نتوانستیم به انصاف رفتار و عمل کنیم.

 3-اصلاح جامعه و سلامت کاری

*در وفای به عهد و سلامت اخلاق اجتماعی می فرماید: هیچ گروهی پیمان نشکستند مگر آنکه دشمن بر آنها مسلط شد هیچ حکم خلاف حقی داده نشد مگر اینکه فقر و تنگدستی میان مردم گسترش یافت. و رواج فحشاء و فساد و تباهی و نابودی مردم را در پی داشت و کم فروشی و بی انصافی و ندادن زکات موجب خشکسالی و تنگی معیشت مردم و محروم ماندن آنان از رحمت و برکت خداوندی می گردد.

* برای ارزش نهادن به اثر وجودی انسانهای خدمتگزار جامعه می فرماید: دوست داشتنی ترین بندگان نزد خداوند کسانی اند که برای آنان سودمندترند، و هرکه برای مردم سودمندتر نزد خدایش محبوبتر است.

*با نگاه اصلاح به خویشتن و دوری از بدگویی و بداخلاقی می فرماید: آنگاه که می خواهی عیوب دیگران را یاد کنی معایب خویش را به یاد آر و چون در انجمنی حضور داری و از کسی بد می گویند او را یاری ننما و از بدگویی باز دار و از آنجا برخیز که بهترین ایمان، امان بودن مردم از یکدیگر و بهترین اسلام آن است که مردم از دست و زبان هم در امان باشند. با همه اهمیتی که امر به معروف و نهی از منکر داراست پیامبر (ص) توجه می دهد که: شما در آن هنگام می توانید امر به معروف و نهی از منکر نمایید که خود به فضایل آراسته باشید و مادام که دامنتان به گناه آلوده است نهی از منکر حق شما نیست.

*در مورد زیباترین رابطه های انسانی و کاری می فرماید: هرکس رابطه اش را با خدا نیکو گرداند، خداوند رابطه اش را با مردم به اصلاح آورد، و چون نهان خود را اصلاح کند ظاهرش را آراسته و چون برای آخرت کار کند خداوند دنیای وی را کفایت نماید.

*در ادای حق متقابل فرمانروا و مردم می فرماید: فرمانروایی که با مردم به راستی سخن گوید و به وعده وفا کند، و بر آنان آسان گیرد و ستم ننماید، جوانمردی و عدالتش نمایان و برادری و همکاری با وی واجب و غیبت او حرام می باشد.

*چه زیباست به فرموده پیامبر (ص) که فرد در پیشگاه نفس خود حقیر باشد و بدون تحقیر تواضع نماید. از مال حلال خود ببخشد، و با اهل دانش و خرد همنشینی نماید و کسب و کارش پاکیزه و شایسته و باطنش نیکو و ظاهرش آراسته و به علم خویش عمل کند.

*در اصلاح جامعه و امور مردم، پیامبر (ص) به این چهار گروه عنایت ویژه دارد و می فرماید:

      الف-فرمانروایان که نگهبانان جامعه اند: حال اگر اینان گرگ باشند تکلیف مردم چه خواهد شد؟

       ب-دانشمندان که طبیبان جامعه اند، حال اگر خود بیمار باشند، دردمندان جامعه را چه کسی درمان خواهد کرد؟

       ج-عابدان که دلیل راهند و چشم مردم به اینها، حال اگر خود راه را گم کرده باشند چگونه راهنمای خلق باشند؟

       د-بازرگانان که امینان خدایند و در صورت خیانت به چه کسی باید اطمینان کرد؟

در شایستگی برای واگذاری مسئولیتها می فرماید: هرکس فردی را بر ده تن ریاست دهد و بداند که میان آنان کسی از او برتر هست به خدا و رسول او خیانت کرده است؟

 در تأکید بر دانش و اهتمام در کار می فرماید:

* وقتی خداوند برای ملتی نیکی اراده کند، خردمندان فرمانروا، دانشمندان قاضی می شوند و ثروت در دست بخشندگان است.

* هرکس کاری را انجام می دهد، باید آن را به نیکویی به انجام رساند.

* هرکس بدون علم و دانش عمل کند بیش از آنچه اصلاح می کند، تباهی به بار می آورد.

* عمل شایسته نگردد مگر اینکه با علم و دانش همراه گردد.

* چون درباره همکاری و فردی گمان بد بردید، آن را درست ندانید، و اگر حسد نمودید ظلم روا ندارید.

* در انجام کارها و یا راهی که در پیش دارید اگر به دلتان فال بدی افتاد به آن اعتماد نکنید و به راه و عمل ادامه دهید و تا توان دارید بکوشید.

* برای خدمت خالصانه و پرهیز از ستایش طلبی می فرماید: انتظار تمجید و تعریف از مردم گوش را کر و چشم را نابینا می سازد. این حالت موجب غرور و غفلت و ندیدن کاستیها و خطاها می گردد، در حالیکه یک خدمتگزار مخلص همواره توجه به کارهای انجام نشده و کمبودها و نقصها و تلاش در جهت اصلاح و رشد در پیشرفت امور دارد.

* در پرهیز از فساد اداری، با وجود اینکه پیامبر رحمت است می فرماید: لعنت خدا بر رشوه دهنده و رشوه بگیر که با رواج رشوه ترس و ناامنی حاکم گردد. سلامت و امنیت نظام اداری و کاری از بین می رود.

* هشدار پیامبر (ص) به غنیمت دانستن توفیق خدمت چنین است: مرجع حاجات خلق قرار گرفتن نعمت خداست و اگر در انجام آن کوتاهی ورزید از شما گرفته شده و مواخذه الهی فرجام آن است.

* کمال آدمی، در گفتار به حق و کردار به صدق و درستی است، و راستی و درستی دو جنبه دارد: یکی جنبه ظاهری که استقامت و پایداری در کار دین، در خدمت و طاعت در معامله با عدل و انصاف است. و جنبه دیگر یگانگی ظاهر و باطن و قول و عمل می باشد.

* توکل به خداوند شرط ایمان و محور توحید و جایگاه اخلاص و اساس محبت و خدمت است. در توکل آدمی به فضل و لطف الهی تکیه می کند و آخرین حد و تلاش را در خدمت و طاعت به عمل می آورد و در راه حق استقامت می ورزد.

 4-نظام خانوادگی و سازندگی:

در امر ازدواج و برخورد با همسران، به فرازی چند از کلام پیامبر (ص) اشاره می رود:

* با ازدواج از خداوند روزی و برکت بجویید.

* بهترین ازدواجها آن است که آسان انجام گیرد (با عمل به دستور پیامبر (ص) و کاهش هزینه ها و رفع مشکلات ازدواج تشکیل خانواده به سهولت انجام می شود.)

* وقتی فردی که اخلاق و دین او مورد رضایت است به خواستگاری آمد به وی زن دهید که اگر چنین نکنید فتنه و فساد فراوان خواهد شد.

* زن پارسا موجب آسایش مرد و یاور او در دین است و اندرز باد شما را به انتخاب سه چیز زبانی به ذکر خدا، دلی مشغول شکر حق و زنی با ایمان (چه شکوهمند است که انتخاب همسر پرهیزکار در ردیف ذکر خداوند آمده است)

* بازییاترین نگاه، نگاه امانت به زن می فرماید: زنان امانت خداوندند نزد شما و زیر دست با آنان آنگونه که خدایشان آفریده و با نیکوئی رفتار کنید بویژه با زنانی که پارسایند.

* در پیوند با خویشاوندان و رعایت حال آنان می فرماید: هرکس به خویشاوندان بپیوندد و رعایت حالشان نماید، خداوند یاور اوست هرکه قطع رابطه نماید خداوند هم از او رحمتش را دریغ می دارد.

v       در زمینه تربیت فرزندان می فرماید: فرزندان خود را گرامی بدارید و نیکو تربیتشان کنید و در خوب شدن آنان را یاری نمایید که هر پدر و مادری این را بخواهد توانایی انجامش را دارا است.

 5-بهره وری از نعمتهای خداوند:

* واقع بینی اسلام در پاسخگویی به نیازهای جسمی را در بیان حضرت محمد (ص) باید یافت: جسم انسان محل عادتهاست و به این عادات باید پاسخ متعادل داد و معده آدمی خانه همه دردها و پرهیز سرآمد همه داروهاست.

* در استفاده بهینه از نعمتهای خداوند می فرماید: نان را گرامی بدارید که محصول برکات آسمان و زمین است.

* در فراغت خاطر تاکید بر پرهیز از قرض گرفتن داشته و می فرماید: قرض گرفتن مایه خواری دین، غم شب و ذلت روز و کاهش بزرگی و عزت است، و شرف مومن در شب زنده داری و عزت وی در بی نیازی از مردم است.

* در بهره مندی از مال و ثروت می فرماید: وقتی خداوند نعمتی به بنده ای عطا می کند، دوست دارد اثر آن نعمت را در او آشکار بیند و تظاهر به تنگدستی را دوست ندارند. و از جلوه های این نعمت خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد و پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.

* در واقعیت یافتن بهره وری از نعمتها می فرماید: بهره ات از مال و ثروت در حدی است که خود استفاده می کنی و صدقه می دهی و حق الهی و دیگران را ادا می کنی.

* در تعادل تغذیه می فرماید: هرکس اندک خورد و قناعت ورزد حکمت در وجودش پدید آید، و آنکس که پرخوری نماید خوی حیوانیت در او رشد می کند و از یاد حق و حکمت الهی محروم می گردد. و با نگرانی می فرماید: بر امت خویش، بیش از هر چیز از شکم پرستی، پرخوابی، تنبلی و ضعف ایمانی بیمناکم.

* برای گسترش طبیعت آنقدر اهمیت قائل است که می فرماید: اگر رستاخیز برپا شد و نهالی در دست دارید در صورتیکه می توانید آن را بنشانید.

* خداوندا! از پیشگاهت مسالت داریم در این جهان زیر پرچم اسلام محمدی (ص) و سیره علوی بسر بریم و خدمت نماییم و در سرای جاویدان به دیدار مصطفی (ص) مسرور و در جوار رحمتش باشیم.

منابع و مآخذ مورد استفاده

1-قرآن، خلاصه تفسیر دو جلدی ادبی و عرفانی قران کریم، اثر خواجه عبدا.. انصاری، تلخیص آموزگار، انتشارات اقبال 1376

2-فاضل، جواد، ترجمه نهج البلاغه، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، 1398 جری قمری

3-پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، تهران، انتشارات جاویدان علمی، 1346

4-شریعتی، علی، ما و اقبال، تهران، انتشارات الهام، 1375

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا